Төв аймгийн Цагдаагийн газрын дарга, Цагдаагийн дэд хурандаа Б.Ганзоригтой ярилцлаа.
-Цагдаагийн байгууллагын 2017 оны ажлын үзүүлэлтээр тэргүүлж, автомашинаар шагнагдсанд баяр хүргэе.
-Бидний хувьд үндсэн чиг үүргээ л гүйцэтгэсэн. Цагдаагийн байгууллагын ажил бол зөвхөн манай алба хаагчдын хичээл зүтгэлээр хэмжигддэггүй. Иргэд байгууллагуудын хамтын ажиллагаа, зохион байгуулж байгаа ажлуудын үр дүн байдаг. Он оны ажлаа дүгнээд харахад алдаа оноо хоёулаа л байдаг. Энэ бүхнийг бид хуулийн хүрээнд илүү эрчимтэй, үр дүнтэй зохион байгуулахын төлөө ажиллаж байна.
-Төв аймгийн эрүү, хэв журмын нөхцөл байдал ямар байна?
-Нутаг дэвсгэрийн хувьд нийслэл Улаанбаатар хотыг тойрон байрласан. Хэнтий, Говьсүмбэр, Дундговь, Өвөрхангай, Булган, Сэлэнгэ аймгууд, Улаанбаатар хотын зургаан дүүрэгтэй хил залгаа, олон улсын болон орон нутгийн чанартай хатуу хучилттай таван чиглэлийн 960 км зам дайран өнгөрдөг онцлогтой.
Улаанбаатар хот руу чиглэсэн орох, гарах хөдөлгөөн тус аймгийн нутаг дэвсгэрээр дамждаг. Үүнээс шалтгаалан гэмт хэргийн гаралт ихтэй, эрүү хэв журмын нөхцөл байдал хүнд аймгийн нэг. Манайх хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлэхийн зэрэгцээ цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг иргэдэд түргэн шуурхай, хүртээмжтэй хүргэх зорилт тавин ажиллаж байна.
-Өнгөрсөн онд нөхцөл байдал ямар байв. Ноцтой гэмт хэрэг гарав уу?
-2017 онд иргэд, байгууллага, аж ахуйн нэгжээс 3915 гомдол мэдээлэл ирсэн. Үүнээс гэмт хэргийн шинжтэй 1938, захиргааны зөрчлийн шинжтэй 1895 дуудлага мэдээллийг хүлээн авч шийдвэрлэсэн. 642 холбогдогчтой 810 гэмт хэрэг бүртгэгдсэн. Энэ нь өмнөх оны мөн үеэс хоёр хэргээр буюу 0.2 хувиар гэмт хэргийн гаралт буурсан. Гэмт хэргийн илрүүлэлт 52.3 хувьтай байна гэсэн үг. Харин иргэн аж ахуйн нэгж байгууллагад 3.339.800 төгрөгийн хохирол учирч, 2.211.500 төгрөгийн хохирлыг хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын шатанд нөхөн төлүүллээ.
-Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр ямар ажлууд зохион байгуулав. Үр дүн нь ямар байсан бэ?
-Цагдаагийн байгууллага гэмт хэрэг үйлдэгдсэн хойно нь илрүүлэх гэж хөөцөлдөж хүн хүчээ ажиллуулж хөрөнгө зарахаас илүү урьдчилан сэргийлж иргэд, төрийн болон төрийн бус байгууллагыг идэвхжүүлж анхааруулга, сэрэмжлүүлэг өгч ажиллах ёстой. Одоо иргэд байгууллагууд ухамсартай, хамтарч ажиллаж байгаа. Иргэдийнхээ идэвх оролцоог нэмэгдүүлэх зорилгоор “Хөршийн холбоо”, “Малчдын бүлэг”-ийг мэргэжлийн удирдлагаар хангах, хамтын ажиллагааг сайжруулахад анхаарч ажиллаж байгаа юм. Тухайлбал, Зуунмод сумын зургаан багийн иргэдийн дунд “Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд бүх нийтийн оролцоо” 45 хоногийн аяныг зохион явуулсан. Аяны хүрээнд багуудад “Аялах дэвтэр, дарцаг”-ийг аялуулав.
Энэ нь гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх төрөл бүрийн ажил арга хэмжээнүүдийг зохион байгуулсан, иргэдийн идэвх санаачилгыг өрнүүлсэн үр дүнтэй ажил болсон. Аяны хүрээнд иргэдийн сайн дурын болон урамшуулалтай эргүүлд 54 иргэн хамтран ажиллаж, 22 хөршийн холбоо шинээр байгуулагдаж, хяналт тавьж ажилласан. Ингээд гудамж талбайд үйлдэгдэх гэмт хэрэг өнгөрсөн оны мөн үеэс 28 нэгжээр буюу 30.8 хувиар буурсан. Үр дүн гарахаар бид илүү их урам зориг авч, илүү их хамтарч ажиллахын төлөө олон ажлуудыг төлөвлөөд байгаа.
-Танай аймгийн хувьд камержуулалтын систем ямар түвшинд байгаа вэ?
-Одоохондоо бүрэн шийдэгдээгүй байна. 2015 онд аймаг, орон нутгийн төсвөөс санхүүжүүлж аймгийн төвийн 27 цэгт хяналтын камертай болгосон. Гэсэн хэдий ч уг камер нь хүчин чадал, нягтрал муу зэргээс шалтгаалан шаардлагын хэмжээнд ажиллахгүй байгаа. Зуунмод сумыг бүрэн камержуулах чиглэлээр 45 цэгт 60 орчим камер байрлуулахаар ЦЕГ-ын Холбоо мэдээллийн төвөөс эхний шатны судалгааны ажлыг хийсэн. Төв аймгийн Мөнгөнморьт, Борнуур, Угтаалцайдам, Заамар, Жаргалант, Архуст, Дэлгэрхаан, Эрдэнэ, Алтанбулаг зэрэг есөн суманд нийт 47 камерыг орон нутгийн төсөв болон хувийн хэвшил, олон улсын төслийн 49.7 сая төгрөгийн санхүүжилтээр гудамж талбай, албан байгууллагуудад шинээр тавьсан нь гэмт хэрэг илрүүлэхэд үр дүнгээ өгч байна. Тэр дундаа Мөнгөнморьт сумыг бүрэн камержуулж жишигт сум болгон ажиллаж байна.
Мөн аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн амбулаторийн орчинд хулгайн гэмт хэрэг ихээр гарч эмнэлгээр үйлчлүүлэгч нараас эд зүйл, бэлэн мөнгө алдах тохиолдол цагдаагийн байгууллагад тогтмол бүртгэгдэж байсан. Үүнийг аймаг орон нутгийн удирдлагуудад танилцуулснаар ГХУСАЗЗ-өөс 2017 оны 03 дугаар тогтоолоор 2.500.000 төгрөгийн төсөв хөрөнгийг шийдвэрлүүлж камерын хяналттай болсон нь тухайн орчинд үйлдэгдэх хулгайн гэмт хэрэг таслан зогсоогдож, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд үр дүнгээ өгсөн.
Зуунмод, Лүн, Баянчандмань, Эрдэнэ, Баян сум болон Дундговь чиглэлийн авто зам дагуу дугаар, зөрчил илрүүлэгч бүхий сүлжээнд холбогдсон хяналтын телекамер байршуулахаар төлөвлөн бэлтгэл ажлыг хангаад буй. Иргэд, олон нийтэд гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд орчин үеийн дэвшилтэт техник технологийг нэвтрүүлж албан байгууллага, аж ахуйн нэгж, гудамж талбайгаа камержуулж хамтран ажиллахыг уриалж байгаа.
-Иргэд олон нийт, төрийн болон төрийн бус байгууллагуудтай хэрхэн ажиллаж байна вэ?
-Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээг 68, эргүүл, хяналт шалгалтыг 81, аймгийн 27 суманд 32 удаагийн “Нээлттэй хаалганы өдөр” арга хэмжээг төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтран зохион байгуулсан. Гэр бүлийн хүчирхийллийн хамтарсан багийн чадавхжуулах сургалтад 27 сумын 172 хамтарсан багийн гишүүдийг хамруулж мэргэжил, арга зүйгээр хангасан. Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчдын үйл ажиллагааг иргэд олон нийтэд сурталчлах ажлын хүрээнд өнгөрсөн онд олон ажлыг хийсэн. Цагдаагийн газрын алба хаагчдаас санаачлан явуулсан “Дээлтэй монгол өдөрлөг”, Олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдрийг угтаж “Цагдаагийн газрын ээжүүдэд хүндэтгэл үзүүлэх арга хэмжээ”, аймаг, орон нутгийн хэмжээнд анх удаа “Хууль хяналтын болон тусгайлсан чиг үүрэг бүхий байгууллагуудын эмэгтэйчүүдийн анхдугаар зөвлөгөөн” зэрэг арга хэмжээг зохион явууллаа.
-Танай аймагт малын хулгайн гэмт хэрэг их гардаг гэсэн үү?
-Манай аймгийн Эрдэнэ, Баян, Баяндэлгэр сумдын нутгаар дайран өнгөрдөг улсын чанартай хатуу хучилттай зам дагуу нутагладаг малчдын мал шөнийн цагаар машинд дайрагдаж үхэх тохиолдол их байна. Улмаар жолооч зорчигчид эд хөрөнгө, эрүүл мэнд, амь насаараа хохирох явдал ихээр гарч байсан. Үүн дээр дүгнэлт хийж дээрх сумдын нутагт зам дагуу нутагладаг малчдын бод малд гэрэл ойдог хүзүүвч, өвлийн цагт нэмнээг цацруулагчтай болгосноор мал автомашинд дайрагдах явдал эрс буурсан. Энэ нь зам тээврийн осол хэргээс урьдчилан сэргийлэх чухал ач холбогдолтой ажил болсон юм.
-Малын хулгайн гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлээр ямар томоохон ажлуудыг өрнүүлсэн бэ?
-Хулгайлах гэмт хэрэгтэй тэмцэх, илрүүлэх, олон үйлдэл холбогдогчтой хэргүүдийг хуулийн хугацаанд шалгаж шийдвэрлэх зорилгоор өнгөрсөн онд холбогдох ажлыг зохион явуулсан. Ингээд цагдаагийн газрын даргын тушаалаар зургаан удаа, мөрдөн байцаах албаны даргын тогтоолоор 19, нийт 25 удаа ажлын хэсэг байгуулан тодорхой гэмт хэргүүдийг шалгаж шийдвэрлэсэн. Мал хулгайлах гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлээр хил залгаа аймаг сум, дүүргийн цагдаагийн алба хаагчид болон нутгийн удирдлага, иргэд малчдыг оролцуулсан уулзалт зөвлөгөөнийг Баян, Угтаалцайдам сумд болон Нийслэлийн Багануур дүүрэгт тус тус зохион байгуулав.
Мөн мал хулгайлах гэмт хэргийг илрүүлэх, урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох зорилгоор “Оргодол-илрүүлэлт”, “Сар-шинэ”, “Бүс-2017”, “Туслах малчин”, “Тулгалт”, “Сэргээн шийдвэрлэлт-1, 2” зэрэг нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээг 23 удаа зохион явууллаа. Хил залгаа аймаг, сум, дүүргийн цагдаагийн байгууллагын алба хаагчидтай мэдээ мэдээлэл солилцон хамтран ажилласан.
Иргэд байгууллагаас мал хулгайлах гэмт хэргийн шинжтэй 256 гомдол мэдээлэл ирсэн. Зохих журмын дагуу хүлээн авч 44.9 хувийг нь буюу 115 эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж, бүртгэгдэх үедээ сэжигтэн яллагдагчаар татагдвал зохих этгээд нь тогтоогдоогүй 100 хэргийн 39 хэргийг илрүүлсэн. Улмаар мал хулгайлах гэмт хэргийн илрүүлэлт 39 хувьтай байна. Энэ төрлийн гэмт хэрэгт нийт 739 мал үүнээс бод 401, бог 338 өртөж иргэдэд 375.4 сая төгрөгийн хохирол учирч 53 этгээдийг холбогдуулан шалгаж 92.5 сая төгрөгийн хохирлыг нөхөн төлүүлсэн.
Цагдаагийн газрын алба хаагчдыг дөрвөн бүсэд хуваан ажиллуулж хариуцсан бүсийн сумдад үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, зөрчил, өргөдөл гомдлыг газар дээр нь шалган шийдвэрлэсэн. Иргэд, малчдаас цагдаагийн байгууллагад аливаа мэдээ мэдээлэл хүргэх боломж олгосон нь ихээхэн ач холбогдолтой ажил болоод байна.
Аймгийн хэмжээнд мал хулгайлах гэмт хэрэг 33.9 хувиар өссөн дүгнэлттэй байсан. Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөлтэй хамтран 27 сумыг хоёр бүсэд хуваан малчдын бүлгийн ахлагч нарын зөвлөгөөнийг зүүн бүсийг Баяндэлгэр, баруун бүсийг Өндөрширээт сумдад зохион байгуулахаар төлөвлөөд байгаа юм.
эх сурвалж: ЦЕГ-ын хэвлэл мэдээллийн төв
